Waterkwaliteit in cv-installatie is sterk bepalend voor levensduur

“Waterkwaliteit is niet direct het makkelijkste onderwerp om met klanten bespreekbaar te maken”, zegt Bjorn Rijntjes, accountmanager Service bij Remeha. Exact dezelfde reactie geeft Hans Barten, directeur en eigenaar van Installatiebureau Rutgers uit Oosterblokker. “Bij een aanbieding in de nieuwbouw lukt het meestal wel om een bepaalde vorm van waterbehandeling mee te verkopen. Maar in bestaande installaties zien veel klanten de noodzaak of het nut niet, of er is gewoon geen ruimte in het budget”, zegt Barten.

Voorwaarde voor garantie
Toch zijn Rijntjes en Barten overtuigd van de noodzaak. Remeha heeft in de garantievoorwaarden, net als elke andere leverancier, voorschriften voor waterkwaliteit opgenomen. Zodra de pH van het systeemwater hoger wordt dan 9 – dat wil zeggen dat de zuurgraad te hoog wordt – dan vervalt de garantie op bepaalde onderdelen. “Als het water zodanig basisch wordt, dan zien wij dat bepaalde, veelal aluminium componenten zoals warmtewisselaars, worden aangetast, met uiteindelijk versnelde uitval tot gevolg. Datzelfde kan ook gelden ook voor pompen, kleppen en andere appendages. Zodra het systeemwater gaat afwijken van de gestelde parameters van diverse leveranciers, moet de installateur echt een vorm van waterbehandeling toepassen”, vertelt Rijntjes.

Zuurstof en vervuiling
De zuurgraad van het systeemwater kan door de jaren heen oplopen, bijvoorbeeld doordat er te veel zuurstof in het water komt. Goede ontluchting in het systeem is in dat geval een zinvolle toevoeging. “Voor ontluchting kunnen vacuümontgasser, luchtafscheiders en microbellen-ontluchters worden toegepast”, vertelt Martijn Worst, area salesmanager utiliteit en industrie bij Spirotech. “Het belangrijkste is dat de installateur of de eigenaar van de installatie zoveel mogelijk de oorzaak van zuurstof-intrede wegneemt. Als Spirotech helpen wij onderhoudsdiensten en installatiebedrijven, zoals Installatiebureau Rutgers, met onderzoek, advies en de levering van producten. Want naast een te hoge zuurgraad kan het systeemwater ook vervuild raken met losse metaaldeeltjes of er kan kalkaanslag ontstaan. Al die los zwevende deeltjes worden dan weer via het systeemwater rondgepompt. Dergelijke vervuiling kan zorgen dat na verloop van tijd de kranen en kleppen niet goed sluiten of dat de warmteoverdracht in een warmtewisselaar niet optimaal functioneert. Met goede analyses, waterbehandeling en/of vuilverwijderaars kunnen we veel van deze problemen voorkomen en oplossen.”

Moderne materialen
“De moderne ketels en appendages in een cv-systeem zijn eigenlijk allemaal, door gebruik van moderne materialen, net wat geavanceerder dan vroeger. Dat is voordelig, omdat de toestellen lichter en compacter zijn en we daarmee met een hoger rendement kunnen verwarmen, en dus het gasverbruik verlagen. Maar die moderne materialen en technieken zoals energiezuinige pompen zijn wel iets gevoeliger voor vervuiling of basisch systeemwater. Vandaar dat we in onze garantievoorwaarden ook wat strikter moeten zijn als het om de kwaliteit van systeemwater gaat. Op een bepaald moment is het de verantwoordelijkheid van de eigenaar of beheerder om, samen met zijn installateur of onderhoudsbedrijf, daar op te letten en zo nodig maatregelen te nemen”, zegt Rijntjes.

Rendementsverlies
In cv-installaties waar systeemwater een hoge pH-waarde heeft of waar sprake is van een bepaalde mate van verkalking, is 5% of meer rendementsverlies zeer realistisch. Met de snel gestegen gasprijs is dat een substantieel financieel verlies. Ook blijkt uit onderzoek dat gemiddeld 4 op de 10 cv-installaties in ons land een zodanig afwijkende zuurgraad in het systeemwater heeft dat deze schade veroorzaakt, op korte of lange termijn. Bovendien zijn dergelijke reparaties in veel gevallen erg kostbaar. Er zijn dus erg meerdere redenen waarom het belangrijk, slim en voordelig is om proactief maatregelen te nemen zodat schade niet kan optreden.

Structureel controleren
Barten heeft inmiddels een methode ingevoerd om het systeemwater structureel te controleren tijdens het onderhoud van de grotere cv-installaties. “Bij cascadesystemen of installaties met grote ketels controleren wij de pH-waarde van het systeemwater. Als de pH-waarde boven de 9 komt, adviseren wij de opdrachtgever zwart op wit dat hij iets moet doen. Wij kunnen dan, samen met onze leverancier Spirotech, een uitgebreid onderzoek uitvoeren waarbij ook een behandeling naar voren komt.” Worst voegt eraan toe dat een dergelijk onderzoek heel uitgebreid is. “Als wij een monster van het cv-water binnenkrijgen, dan onderzoeken wij dit in ons laboratorium op 40 parameters. Daarbij gaat het niet alleen om de zuurgraad, de hardheid of de los zwevende vervuiling, maar tegenwoordig ook steeds vaker om biologische vervuiling. Zeker in de laagtemperatuur verwarmingssystemen zien we biologische vervuiling een steeds grotere rol vervullen. Slijmlagen door algengroei kan ook in een cv-systeem voor flinke problemen zorgen.”

Systeemwater behandelen
Barten vertelt dat zij, na analyses van Spirotech, het systeemwater kunnen behandelen. “Dit kan door speciale middelen aan het water toe te voegen, maar het kan ook noodzakelijk zijn om een ontluchter of een vuilafscheider te installeren. We zien en merken alleen dat in veel bestaande situaties de klant niet direct staat te springen om het onderzoek en/of de maatregelen uit te voeren. Dit kan zijn omdat ze nog geen storingen ervaren, maar in veel gevallen is ook budget een bottleneck. Bijvoorbeeld sporthallen en zwembaden hebben het al zwaar en willen of kunnen een gemeentebestuur vaak niet om meer budget vragen. Doen ze dat wel dan kan een gemeente besluiten om de accommodatie te sluiten.” Martijn Worst denkt dat eigenaren van installaties de problemen niet moeten onderschatten. “Met cleaners – speciale toevoegingen om water te behandelen – kunnen we een systeem snel weer onder controle krijgen. Dat duurt eerder dagen dan weken. Nu steeds meer gebouwen met warmtepompen en laagtemperatuur systeem worden uitgerust, is waterbehandeling zo mogelijk nog belangrijker dan vroeger. Een vervuild systeem kost je echt rendement. En met een warmtepomp merk je dat sneller, vaak ook kan het comfort afnemen. Met speciale biologische middelen hebben we daar zeer adequate oplossingen voor.”

Als het bloed in ons lichaam
Ook Remeha is voorstander van het standaard controleren van het systeemwater tijdens onderhoudswerkzaamheden of ketelvervanging. Volgens Rijntjes kan een controle van de pH-waarde redelijk eenvoudig en hoeft deze, zoals Installatiebureau Rutgers dat bijvoorbeeld doet, geen hoge kosten met zich mee te brengen. “We merken gelukkig dat steeds meer installateurs dit doen. En daar zijn wij blij mee. Ik vergelijk het systeemwater vaak met het bloed in ons lichaam. Om hoge bloeddruk, de juiste bloedsuikerspiegel of verkalking van aderen tegen te gaan, moeten we – zeker als we wat ouder worden – zo nu en dan eens wat bloed prikken en laten controleren. Dit zou je, wat ons betreft, dus ook met het systeemwater moeten doen. Zo kunnen er heel wat storingen en kosten worden voorkomen.”

Contact
Wie vragen heeft over systeemwaterkwaliteit kan contact opnemen met Herman Boer (Technical Support) van Remeha of een expert zoals Spirotech raadplegen.